ප්‍රෙෂර්....

මුලින්ම මගේ කලින් ලිපි දෙක තුනට ප්‍රතිචාර දක්වපු අයට පිළිතුරු සපයන්න බැරි වුන එක ගැන සමාවෙන්න ඕන.ඔබේ වෙලාවෙන් ටිකක් මගේ ලිපියකට අදහස් දක්වන්න වැය කලාම එයට පිලිතුරු සපයන එක මගේ සදාචාරාත්මක යුතුකමක්.ඒත් පාඩම් වැඩ එක්ක නිතර ඒ දේවල් කරන්න අමාරුයි.ඒ නිසා ඉස්සරහටත් ගොඩක් වෙලාවට මට පිලිතුරු සපයන්න වෙන එකක් නෑ! අමනාප වෙන්නෙ නැති වෙයි කියලා හිතනවා..ඔබගේ ප්‍රතිචාර මට හැමදාමත් වැදගත්!
මං සාමන්‍යයෙන් පෝස්ට් එකක් අන්තිමට මට කියන්න තියන ටික කිව්වට අද උඩින්ම කියන්න තීරණය කලේ මේ වගේ ලිපියක් අන්තිම වෙනකම් බොහෝ දෙනෙක් කියවන්නේ නැති බව දන්න නිසා..
මේ ලිපිය මගේ මිත්‍රයා සනෝජ් ගේ ඉල්ලීම මත ලියවෙන ලිපියක්.


ප්‍රෙෂර්....

අපි එදිනෙදා ප්‍රෙෂර් කියලා හඳුන්වන්නේ අධික රුධිර පීඩනය කියන තත්ත්වය.ලෝකයේ බෝ නොවන රෝග අතරින් ඉහලින්ම තියන රෝගයක් තමා මේක.වසර 2000දි ලෝක වැඩිහිටි ජනගහනයෙන් සෑම 4 දෙනෙකුගෙන්ම එක් අයෙකුට මේ රෝග තත්ත්වය තියනවා කියලා ගනන් බලලා තියනවා..මේ ලෙඩේ ගැන පෝස්ට් දානවනම් බ්ලොග් එකක්ම ලියන්න වෙයි..ඒ නිසා මං වැදගත්ම හා සාමාන්‍ය පාඨකයෙක්ට තේරෙන විදිහට සාරාංශ ගත කරලයි මේක ලියන්නේ! මේ ගැන දන්න කෙනෙක්ට නම් කරුණු මදි වගේ හැඟෙන්න පුලුවන්.

මොකක්ද මේ රුධිර පීඩනය?

 රුධිරය රුධිර නාලයක් තුලින් ගමන් කරද්දි ඒ නාලයේ(ධමනියේ හෝ ශිරාවේ) බිත්තියේ ඒකක වර්ගපලයක් මත ඇති කරන තෙරපුමට තමයි රුධිර පීඩනය කියන්නේ!

මේ තෙරපුම හෘදය මගින් පොම්ප කරන රුධිර ප්‍රමානය මත හා ඒවා නාල දිගේ ගලා යාමේදි ඇතිවන ප්‍රතිරෝධය මත රඳා පවතිනවා.
මේ තෙරපුම අසාමාන්‍ය ලෙස ඉහල ගියාම ඇතිවෙන තත්ත්වයට තමයි අපි අධික රුධිර පීඩනය එහෙම නැතිනම් ප්‍රෙෂර් කියලා කියන්නේ!
මේ පීඩනය අඩු වුනාම අවපීඩනයක් ඇතිවෙන්නත් පුලුවන්.(low pressure/Hypo tension) මේ අවපීඩනය අධික රුදීර පීඩනයට වඩා භයානකයි.


කොහොමද මේ පීඩනය ඇතිවෙන්නේ!
      සරලයි.අපි පොඩි වතුර පාරකට පොඩි බටයක් දාන්නෙත් ලොකු වතුර පාරක් ගෙනියන්න ඕන නම් පත සයිස් බටයක් දාන්නෙත් ඇයි? ඒ ගලායන වතුර පාරකට පීඩනයක් තියන නිසා හා ඒ පීඩනය වැඩි උනොත් බටය පුපුරන්න පුලුවන් නිසා.
ඒ වගේ තමා ගලා යන රුධිරයටත් පීඩනය තියනවා.මේ පීඩනය වැඩිවුනාම රුධිර නාලිකාව මතට ඇතිවෙන තෙරපුම වැඩියි..
   
     මේ තෙරපුම පහලම අගයක් ගන්නේ හදවත(හෘදය) රුධිරයෙන් පිරුනාම.මේකට Diastolic pressure කියලයි කියන්නේ.මේක ඉහලම අගයක් ගන්නේ අර පිරුනු ලේ ටික පොම්ප කරන වෙලාවෙදි.මේකට කියන්නේ systolic pressure කියලා.අපි රුධිර පීඩනය ප්‍රකාශ කරන්නේ මේ දෙකෙ අනුපාතයක් විදිහට.ඉහලම අගය/පහලම අගය. උදා:- 120/80


කොහොමද මනින්නේ?
     මනින හැටි නම් ඉතින් අපි කවුරුත් දැකලා තියනවනේ.නවීන තාක්ෂනයත් එක්ක විවිධ ක්‍රම පාවිච්චි වෙනවා දැන්.මං අපි කවුරුත් දන්න ක්‍රමය විස්තර කරන්නම්.මේ ක්‍රමය තමයි තාමත් ගොඩ දෙනෙක් අනුමත කරන්නේ!(Gold standard/ඉහලින්ම සම්මත)

     මේ මැෂින් එක ඉතින් දන්නවා නේ..මේකෙ රසදිය කුලුනක් තියනවා..තව අත වටේ ඔතන්න රබර් cuff එකක්, ඒක පුම්බන්න හුලං ගහන්න රබර් බෝලයක් වගේ දේවල් තියනවා.
අපේ අතේ වැලමිට හරියෙන් ලේ ගෙනියනවා ධමනියක් Brachial කියලා.
අපි අර Cuff එක අත වටේ යවලා හුලං ගහලා කරන්නේ අර ධමනිය තද කරලා බ්ලොක් කරන එක.
ඒ කියන්නේ දැන් වැලමිටෙන් පහලට ලේ ගමනා ගමනයක් නෑ ! :o

     පස්සෙ අපි වෙද නලාව ඒ හරියෙන් තියලා පොඩ්ඩ පොඩ්ඩ අරකේ හුලං අරිනවා..එතකොට පොඩ්ඩ පොඩ්ඩ ධමනියත් බුරුල් වෙනවා..ඉතින් ටික ටික ලේ ගලන්න පටන් ගන්නවා..එතකොට සද්දයක් එහෙම ඇහෙනවා..පස්සෙ ධමනිය අර කලින් සයිස් එකට ආවම අර සද්දෙ ඇහෙන එක නවතිනවා.ඉතින් ඔය සද්දෙ ඇහෙන්න පටන් ගන්න වෙලාවෙ අර රසදිය කඳ තියෙන තැනේ උසයි ඇහිලා ඉවර උන තැනේ උසයි තමයි අපි ප්‍රෙෂර් එක විදිහට මැන ගන්නේ!

 
සද්දෙ ඇහෙන්න පටන් ගන්නේ වැඩිම(systolic) පීඩනයෙදි.ඇහිලා ඉවර වෙන්නේ අවම පීඩනයෙදි(Diastolic).ඔහොම බලලා අපි පීඩනය කියනවා රසදියේ උසට ගලපලා!
උදා :- 120/80 mm Hg (රසදිය මිලිමීටර)

පස්සේ පහල වගුවෙන් හොයාගන්න පුලුවන් රුධිර පීඩනයේ තත්ත්වය කොහොමද කියලා...
(අපිට නම් ඕවා කටපාඩම් :P )

මෙතනින් පේනවා 120/80 mm Hg ඒ කියන්නේ ඉහලම අගය 120 සහ පහලම අගය 80 එහෙමත් නැත්නම් හෘදය පිරුනාම 80ක් හා පොම්ප කරද්දි 120ක් තිබුනාම තමයි සාමාන්‍ය කියලා..හැබැයි ඕක අපි;
     පහලම අගය  60 සහ 90 අතර
     ඉහලම අගය 100සහ140 අතර තිබුනාම සාමන්‍යයි කියලා සලකනවා.

     ජිවිතයේ දන්න ප්‍රායෝගික දේක නොදන්න පැත්තක් දැන ගන්න එක නොදන්න දෙයක් අලුතෙන් දැන ගන්නවට වඩා ආතල්!මොකද එතකොට නොදන්න කෙනෙක්ට උනත් ලොක්කා වගේ කියන්න පුලුවන්නේ, මෙතනදි වෙන්නෙ මේකයි කියලා!
සැර පුලුවන් තරමට බාල කරලයි ලිව්වේ!තේරෙන්න ඇති කියලා හිතෙනවා!

රුධිර පීඩනය වැඩිවෙන්නේ ඇයි,එහෙම වෙන්න හේතු මොනවද කියලා දැනගන්න ආස කට්ටිය ඉන්නවනම් වෙලා තියන වෙලාවක තව ලිපියකින් විස්තර කරන්න බලන්නම්!